Λουμούμπα, Πατρίς Εμερζί

(Patrice Emergy Lumumba, Οναλούα, Βελγικό Κονγκό 1925 – Κατάνγκα, Κονγκό 1961). Κονγκολέζος πολιτικός, πρώτος πρωθυπουργός της Δημοκρατίας του Κονγκό [σημερινή Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό] (Ιούνιος-Σεπτέμβριος 1960). Καταγόταν από τη φυλή Μπατετέλα. Παρακολούθησε τα πρώτα του μαθήματα σε ένα ιεραποστολικό σχολείο, ενώ για μεγάλο χρονικό διάστημα εργάστηκε ως ταχυδρομικός υπάλληλος. Εγκαινίασε την πολιτική του δράση το 1957, οπότε εναντιώθηκε στη βελγική αποικιακή κυριαρχία. Εξέθεσε τις επαναστατικές του απόψεις στο βιβλίο του Κονγκό, Η πατρίδα μου, το οποίο δεν εκδόθηκε παρά μόνο μετά τον θάνατό του. Το 1958 ίδρυσε το Εθνικό Κίνημα του Κονγκό, έχοντας απόλυτη επίγνωση της ανάγκης εξασφάλισης μιας ενιαίας εθνικής δομής, διαφοροποιούμενης από τις διασπασμένες, για φυλετικούς λόγους, εθνικιστικές κινήσεις της χώρας. Η επίτευξη αυτού του στόχου αποτέλεσε το μέγιστο ιδανικό για τον Λ., ο οποίος διένυσε ένα σύντομο χρονικό διάστημα στη φυλακή, εξαιτίας ταραχών που προκλήθηκαν στα πλαίσια διαμαρτυριών για την ανεξαρτητοποίηση του Κονγκό. Τελικά, αποφυλακίστηκε το 1960 για να συμμετάσχει στις εργασίες της Στρογγυλής Τράπεζας στις Βρυξέλλες, όπου οι Βέλγοι συμφώνησαν στην ανεξαρτησία του Κονγκό (30 Ιουνίου). Οι εκλογές του ίδιου χρόνου ανέδειξαν το κόμμα του σε πρώτη δύναμη και τον ίδιο στη θέση του πρωθυπουργού του ανεξάρτητου πλέον Κονγκό, του κατοπινού Ζαΐρ και σημερινής Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό. Για λόγους εθνικής ισορροπίας, ο Λ. προκρίνοντας μια συμβιβαστική λύση, δέχτηκε να οριστεί πρόεδρος της δημοκρατίας ο Zοζέφ Kασαβούμπου, πρόεδρος του κόμματος ABAKO, το οποίο δεν είχε υπερεθνικό χαρακτήρα, αλλά ήταν απόλυτα συνδεδεμένο με μία συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα της χώρας, τους Mπακόνγκο. Αναπόφευκτα η συνύπαρξη των δύο ηγετών δεν διήρκεσε πολύ. Λίγες ημέρες μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας ακολούθησαν η απόσχιση της Κατάνγκα, οι μάχες ανάμεσα στις φυλετικές ομάδες της χώρας και η διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με το Βέλγιο, εξελίξεις που ανάγκασαν τον Λ. να στραφεί στον ΟΗΕ. Ωστόσο, ο OHE στράφηκε στη συνέχεια εναντίον του Λ., υποστηρίζοντας τον Tσόμπε τον αρχιτέκτονα της απόσχισης της Kατάνγκα στον οποίο και παρέδωσε την ουσιαστική άσκηση της εξουσίας. Τον Σεπτέμβριο του 1960, μολονότι ο Kασαβούμπου έπαυσε τον Λ. από τα καθήκοντά του, εκείνος κατάφερε, χάρη σε έναν παθιασμένο λόγο του στη βουλή, να κερδίσει την ψήφο και την υποστήριξή της, γεγονός που προκάλεσε την επέμβαση του συνταγματάρχη Mομπούτου, αρχηγού του στρατεύματος, ο οποίος τον συνέλαβε. Στα τέλη της ίδιας χρονιάς, ο Λ. προσπαθώντας να διαφύγει στη Στάνλεϊβιλ, που θεωρείτο φέουδό του, παρακολουθήθηκε από τους αντιπάλους του, συνελήφθη και ύστερα από βασανισμούς δολοφονήθηκε. Η επίσημη εκδοχή αναφέρει ότι τον σκότωσαν οι κάτοικοι ενός επαναστατημένου χωριού, αλλά σύμφωνα με αξιόπιστες μαρτυρίες δολοφονήθηκε από τους ανθρώπους του Tσόμπε, στην Kατάνγκα.